Το χρονικό της ανακάλυψης του τάφου του Φιλίππου Β’ στη Βεργίνα από τον Μανόλη Ανδρόνικο
«Πήρα το τσαπάκι της ανασκαφής, που έχω μαζί μου από το 1952, έσκυψα στον λάκκο και άρχισα να σκάβω με πείσμα και αγωνία το χώμα κάτω από το κλειδί της καμάρας. Ολόγυρα ήταν μαζεμένοι οι συνεργάτες μου. (…)
«Συνέχισα το σκάψιμο και σε λίγο ήμουν βέβαιος. Η πέτρα του δυτικού τοίχου ήταν στη θέση της, απείραχτη, στέρια. (…) Είναι ασύλητος! Είναι κλειστός! Ήμουν ευτυχισμένος βαθιά.
Είχα λοιπόν βρει τον πρώτο ασύλητο μακεδονικό τάφο. Εκείνη τη στιγμή δεν ενδιαφερόμουν για τίποτε άλλο. Εκείνη τη νύχτα -όπως και όλες τις επόμενες- στάθηκε αδύνατο να κοιμηθώ περισσότερο από δυο τρεις ώρες.
Γύρω στις 12, τα μεσάνυχτα, πήρα το αυτοκίνητο και πήγα να βεβαιωθώ αν οι φύλακες ήταν στη θέση τους. Το ίδιο έγινε και στις 2 και στις 5 το πρωί. Οπωσδήποτε, συλλογιζόμουν, μέσα στη σαρκοφάγο πρέπει να κρύβεται μια ωραία έκπληξη.
Η μόνη δυσκολία που συναντήσαμε ήταν πως την ώρα που ανασηκώναμε το κάλυμμα, είδαμε καθαρά πια το περιεχόμενο και έπρεπε να μπορέσουμε να κρατήσουμε την ψυχραιμία μας και να συνεχίσουμε τη δουλειά μας, μόλο που τα μάτια μας είχαν θαμπωθεί απ’ αυτό που βλέπαμε και η καρδιά μας πήγαινε να σπάσει από συγκίνηση.
Μέσα στη σαρκοφάγο υπήρχε μια ολόχρυση λάρνακα. Επάνω στο κάλυμμά της ένα επιβλητικό ανάγλυφο αστέρι με δεκάξι ακτίνες, και στο κέντρο του ένας ρόδακας.
Με πολλή προσοχή και περισσότερη συγκίνηση ανασήκωσα το κάλυμμα με το αστέρι πιάνοντάς το από τις δυο γωνίες της μπροστινής πλευράς. Όλοι μας περιμέναμε να δούμε μέσα σ’ αυτήν τα καμένα οστά του νεκρού. Όμως αυτό που αντικρίσαμε στο άνοιγμά της μας έκοψε για μιαν ακόμη φορά την ανάσα, θάμπωσε τα μάτια μας και μας πλημμύρισε δέος: πραγματικά μέσα στη λάρνακα υπήρχαν τα καμένα οστά. (…)
Αλλά το πιο απροσδόκητο θέαμα το έδινε ένα ολόχρυσο στεφάνι από φύλλα και καρπούς βελανιδιάς που ήταν διπλωμένο και τοποθετημένο πάνω στα οστά. Ποτέ δεν είχα φανταστεί τέτοια ασύλληπτη εικόνα.
Μπορώ να φέρω στη συνείδησή μου ολοκάθαρα την αντίδραση που δοκίμασα καθώς έλεγα μέσα μου: “Αν η υποψία που έχεις, πως ο τάφος ανήκει στον Φίλιππο, είναι αληθινή -και η χρυσή λάρνακα ερχόταν να ενισχύσει την ορθότητα αυτής της υποψίας- κράτησες στα χέρια σου τη λάρνακα με τα οστά του. Είναι απίστευτη και φοβερή μια τέτοια σκέψη, που μοιάζει εντελώς εξωπραγματική”. Νομίζω πως δεν έχω δοκιμάσει ποτέ στη ζωή μου τέτοια αναστάτωση, ούτε και θα δοκιμάσω ποτέ άλλοτε».
(Μανόλης Ανδρόνικος,«Το Χρονικό της Βεργίνας», εκδ. Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης – via Λογομνήμων).
Πολιτιστικά & Λαογραφικά Ταξίδια στην Ελλάδα
Το Cosmorama ετοίμασε και σας παρουσιάζει μια σειρά από Ταξιδιωτικά Προγράμματα στην Ελλάδα που φιλοδοξούν να δημιουργήσουν μια βιωματική σχέση με τόπους και μνημεία που καθόρισαν την ιστορία του τόπου και των ανθρώπων της.
Μια νέα ματιά σε μέρη που όλου γνωρίζουμε, όλοι έχουμε επισκεφθεί, όλοι αγαπάμε και εννοούμε να επιστρέφουμε σε μια αναζήτηση επαναπροσδιορισμού.
Ελάτε μαζί μας λοιπόν να γνωρίσουμε τη χώρα μας στην καθημερινότητά της, για να χαρούμε τις διαδρομές της, για να απολαύσουμε την πλαστικότητα των γραμμών του «Ερμή του Πραξιτέλη», για να ακούσουμε τους ψίθυρους του αέρα στο αρχαίο θέατρο της Δωδώνης, να αφήσουμε τη σιωπή μας να μας ταξιδέψει στον «Παράδεισο», έργο του μεγάλου καλλιτέχνη Θεοφάνη Στρελιτζά του Κρητικού, αντλώντας από τα χρώματα της νωπογραφίας του όλη τη χάρη και το μεγαλείο της τέχνης του.
Οι έμπειροι και μορφωμένοι συνοδοί μας θα χαράξουν τις ιστορικές διαδρομές της περιπλάνησής μας και θα χτίσουν με λόγια και εικόνες μία σχέση διαλεκτική φέρνοντας κοντά την Αρχαία Ελλάδα με το Βυζάντιο και τη σύγχρονη πραγματικότητα.
«Η Ιστορία είναι η μητέρα των Επιστημών» είπε κάποτε ο Ηρόδοτος, κι αυτός ο τόπος ευτύχησε να έχει πλούσια! Την κουβαλάμε μέσα μας, ορίζει το οπτικό μας πεδίο και καθορίζει την ύπαρξή μας. Ας ανατρέξουμε λοιπόν σε αυτά τα απτά δείγματα που σαν φάροι οριοθετούν την ανθρωπογεωγραφία της χώρας μας κι ας αντλήσουμε όση περισσότερη ομορφιά και μνήμη μπορούμε. Σίγουρα η απόλαυση θα είναι μοναδική!