Παιανία
Θα ξεκινήσουμε την εκδρομή μας με το πολύ σημαντικό Σπήλαιο Παιανίας που ξανάνοιξε για το κοινό μετά από εργασίες συντήρησης 5 χρόνων. Πρόκειται για το ωραιότερο σπήλαιο της Αττικής και ένα από τα ομορφότερα στην Ελλάδα, με εντυπωσιακό διάκοσμο, μεγάλες κολώνες που νομίζει κανείς ότι είναι πέτρινοι καταρράκτες, καταπληκτικούς σταλακτίτες και σταλαγμίτες που δημιουργούν μια μαγευτική ατμόσφαιρα. Βρίσκεται στην ανατολική πλαγιά του Υμηττού, σε υψόμετρο 510 μ. Ανακαλύφθηκε το 1928 όταν ένα νεαρό πρόβατο έπεσε σε μία τρύπα που υπήρχε στο έδαφος. Ο βοσκός άκουσε το βέλασμά του και ανακάλυψε μία μικρή χαραμάδα στα πετρώματα του βουνού. Για να το πιάσει μάλιστα, ζήτησε τη βοήθεια ενός κατασκευαστή πηγαδιών, ο οποίος όταν μπήκε μέσα ένιωσε ένα ρεύμα αέρα να τον διαπερνά.
Πρώτος εξερευνητής του Σπηλαίου θεωρείται ο δημοσιογράφος Δ. Χατζόπουλος, ο οποίος πραγματοποίησε την πρώτη κάθοδο από την φυσική είσοδο του σπηλαίου, όπου προηγουμένως είχε πέσει το πρόβατο. Χαρτογραφήθηκε το 1954 από τον Γιάννη και την Άννα Πετροχείλου της Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρείας και αξιοποιήθηκε τουριστικά κατά τη δεκαετία του ’60. Πρόκειται για σπήλαιο ηλικίας 2.000.000 ετών και λόγω της ανυπαρξίας άλλης εισόδου δεν είχε ποτέ πριν παρατηρηθεί από τον άνθρωπο! Δεν χρησιμοποιήθηκε δηλαδή ως κατοικία του πρωτόγονου ανθρώπου, όπως έχει συμβεί σε άλλα σπήλαια στα οποία βρέθηκαν οστά και ίχνη φωτιάς. Δυστυχώς όμως λόγω του ακατάλληλου φωτισμού, τα τοιχώματα του σπηλαίου μολύνθηκαν από άλγη κάτι που οδήγησε σε κλείσιμο του σπηλαίου.
Συνεχίζουμε με έναν σημαντικό χώρο τέχνης και λαογραφίας που τιμά με την παρουσία του τη χώρα μας, το Μουσείο κόσμημα για την Παιανία, το Μουσείο Βορρέ.
Το Μουσείο έχει έκταση 18 στρέμματα και αποτελείται από δύο μέρη που μαζί καλύπτουν τουλάχιστον 2.500 χρόνια ελληνικής ιστορίας. Το Μουσείο Σύγχρονης Ελληνικής Τέχνης με μία από τις πιο σημαντικές και αντιπροσωπευτικές συλλογές η οποία περιλαμβάνει ευρεία γκάμα γλυπτών, κατασκευών και ζωγραφικής του δεύτερου μισού του 20ού αιώνα και το Λαογραφικό Μουσείο που είναι ένα ασυνήθιστο σύμπλεγμα κτιρίων, αυλών και κήπων ή μάλλον μια αναπροσαρμογή παραδοσιακών αρχιτεκτονικών στοιχείων και στεγάζει μια συλλογή από αρχαιότητες, κεραμικά, λαϊκά κειμήλια και αντικείμενα που χρησιμοποιούνταν πριν από αιώνες στην καθημερινή ζωή, με τέτοιο τρόπο όμως ώστε να αναδεικνύεται η χρηστική τους αξία και η έμφυτη ομορφιά τους. Όλο το συγκρότημα είναι διαρθρωμένο έτσι ώστε να αναδεικνύεται με έναν μοναδικό τρόπο το ελληνικό πνεύμα. Οι κήποι, άγριοι και αποτελούμενοι σχεδόν αποκλειστικά από μεσογειακή χλωρίδα, είναι ένα σημαντικό κομμάτι του Μουσείου, χαρακτηριζόμενοι από πολλούς ως οι πιο όμορφοι κήποι της Αθήνας. Εμπνευσμένος ξεναγός μας ο Αρχιτέκτων Αναστάσης Βορρές.
Επόμενη στάση μας η πλατεία του χωριού για να «αποτίσουμε φόρο τιμής» στις υπέροχες αγιογραφίες του Φώτη Κόντογλου που κοσμούν την εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής.
Μαρκόπουλο
Ξεκινήσαμε την περιήγησή μας με σπηλαιολογία, τέχνη και λαογραφία. Θα συνεχίσουμε με δύο παραδοσιακές αλλά εκσυγχρονισμένες επιχειρήσεις που προσφέρουν τη βασική διατροφή της Ελλάδας, «το ψωμοτύρι της», με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
Αρχίζουμε με το πρότυπο Τυροκομείο Κωσταρέλου. Ένα οργανωμένο, σύγχρονο τυροκομείο, με όλη τη γκάμα γαλακτοκομικών και με ιστορία, κάτι που δεν είναι συνηθισμένο στην Αττική. Η περιοχή έχει «αστικοποιηθεί» προ πολλού χάνοντας τον πρωτογενή παραγωγικό της χαρακτήρα, άρα πόσο αυθεντική γεύση θα έχουν τα τυροκομικά προϊόντα που παράγονται μακριά από βοσκοτόπους; Το αισθάνεσαι μόλις δοκιμάσεις τη φέτα. Βουτυράτη, μεστή, πιπεράτη και με στόφα παραδοσιακής τυροκόμησης, δεν θυμίζει καθόλου τις τυποποιημένες. Οι οικοδεσπότες μας, αδελφοί Κυριάκος και Χρήστος Κωσταρέλος με πανεπιστημιακές σπουδές στην οικονομία και το μάρκετινγκ, έμαθαν από τον παππού και τον πατέρα τους να εμμένουν στην ποιότητα και σ’ αυτό δεν κάνανε καμία υποχώρηση. Από τότε που θυμούνται τον εαυτό τους, από την εποχή του παππού, βρίσκονται μέσα στο τυροκομείο.
Οι αδελφοί Κωσταρέλου, στο οικογενειακό τυροκομείο
Συνεχίζουμε με τον Φούρνο Δαρεμά του Κώστα Δαρεμά που ξεκίνησε στα τέλη του 1800 ο προπάππους του σαν παντοπωλείο στο Μαρκόπουλο. Ο Γεώργιος και η Σοφία Δαρεμά το 1950 το μετέτρεψαν σε φούρνο. Από τότε λειτουργεί συνεχώς με τις καλύτερες πρώτες ύλες. Η σημερινή τέταρτη γενιά της οικογένειας έχει στόχο να διατηρήσει την ίδια υψηλή ποιότητα του παρελθόντος. Ονομαστά είναι τα μουστοκούλουρα με συνταγή της γιαγιάς και απλά υλικά (σταρένιο αλεύρι, εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο, μούστος ιδίας παραγωγής, κανέλα και γαρίφαλα, όλα ζυμωμένα με το χέρι, για να μην καταπονείται η ζύμη). Το Φθινόπωρο βρίσκουμε τη βελούδινη μουσταλευριά με τα ολόκληρα αμύγδαλα χωρίς ζάχαρη και βέβαια τα κρασοκούλουρα και τα κουλούρια πορτοκαλιού. Καλή και η ποικιλία ψωμιού. Δίπλα υπάρχει η κάβα Δαρεμά με κρασί βιολογικής καλλιέργειας και το περίφημο βραστό κρασί των Μεσογείων.
Ο Κώστας Δαρεμάς, στον παραδοσιακό φούρνο
Βραυρώνα
Και λίγο από αρχαία ιστορία της περιοχής στο Αρχαιολογικό Μουσείο Βραυρώνος που καλύπτει τις περιόδους από την Πρώιμη Χαλκοκρατία έως τη Ρωμαϊκή εποχή. Τα σημαντικότερα ευρήματα είναι τα γλυπτά από το ιερό της Αρτέμιδος (γλυπτά, ειδώλια, κεραμική, κοσμήματα κ.λπ.). Παράλληλα ωστόσο, εκτίθενται και μικρότερα σύνολα από τον προϊστορικό οικισμό της Βραυρώνος (κεραμική, εργαλεία και άλλα αντικείμενα καθημερινής χρήσης) και την ευρύτερη περιοχή των Μεσογείων (μυκηναϊκό νεκροταφείο Περατής, γεωμετρικό νεκροταφείο Μερέντας, Αναβύσσου).
Κορωπί
Επιστρέφουμε στο Κορωπί και καταλήγουμε στο Οινοποιείο Βασιλείου, ένα παραδοσιακό οινοποιείο από το 1905 όταν ο Γιώργος Βασιλείου – παππούς, γέννημα θρέμμα της περιοχής των Μεσογείων της Αττικής, δημιούργησε ιδιόκτητους αμπελώνες για να φτιάξει το κρασί του. Ο γιος του συνέχισε την τέχνη και την παράδοση της οικογένειας. Σήμερα του οινοποιείου ηγείται ο οινολόγος Γιώργος Βασιλείου με σπουδές στο Πανεπιστήμιο της Dijon, στη Γαλλία, που έχει αναλάβει την οικογενειακή επιχείρηση με σκοπό τη δημιουργία εμφιαλωμένου κρασιού στο οποίο η ενός αιώνος πείρα της οικογένειας και το μεράκι, εναρμονίζονται με την ευρωπαϊκή τεχνογνωσία για την παραγωγή ποιοτικών κρασιών. Θα ξεναγηθούμε στους χώρους παραγωγής και παλαίωσης του κρασιού από τον ίδιο τον οινοπαραγωγό και θα παρακολουθήσουμε μία προβολή ενημερωτική για το κρασί των Μεσογείων.
Θα κλείσουμε την επίσκεψή μας στην Ανατολική Αττική με ένα σπιτικό γεύμα στο Οινοποιείο Βασιλείου, συνοδευμένο με τέσσερα υπέροχα κρασιά του κτήματος.