Η έκρηξη του ηφαιστείου Τόμπα έλαβε χώρα σε ό, τι είναι τώρα η λίμνη Τόμπα περίπου 67.500 με 75.500 χρόνια πριν. Η έκρηξη του ηφαιστείου Τόμπα ήταν η τελευταία από μια σειρά τριών τουλάχιστον εκρήξεων που δημιούργησαν καλντέρες που σημειώθηκαν στο ηφαίστειο, με παλαιότερες καλδέρες να διαμορφώθηκαν πριν περίπου 700.000 και 840.000 χρόνια. Η τελευταία έκρηξη του ηφαιστείου είχε εκτιμηθεί ότι είχε ισχύ στη κλίμακα VEI 8 (που περιγράφεται ως «μέγα-κολοσσιαία»), καθιστώντας την πιθανόν την μεγαλύτερη εκρηκτική ηφαιστειακή έκρηξη κατά τα τελευταία 25 εκατομμύρια χρόνια.

Ο Μπιλ Ρόουζ και Κρεγκ Τσέσνερ του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου του Μίτσιγκαν υπολόγισαν ότι ο συνολικός όγκος των ηφαιστειακών αναβλημάτων ήταν περίπου 2.800 km³· περίπου 2.000 km³ ιγνιμβρίτη που μετακινήθηκε πάνω στο έδαφος και περίπου 800 km³ τέφρας που μεταφέρθηκε με τον άνεμο προς τα δυτικά. Οι πυροκλαστικές ροές της έκρηξης κατέστρεψε μια έκταση 20.000 km², με τις αποθέσεις τέφρας να φτάνουν τα 600 μέτρα σε πάχος. Η έκρηξη ήταν αρκετά μεγάλη για να έχουν αποθέσει ένα στρώμα τέφρας πάχους περίπου 15 εκατοστών πάνω από όλη τη Νότια Ασία. Σε μια περιοχή στην κεντρική Ινδία το στρώμα της τέφρας σήμερα 6 μέτρα παχύ και τμήματα της Μαλαισίας καλύφθηκαν με 9 μέτρα τέφρας.

Επιπλέον, έχει ποικιλοτρόπως υπολογίσθεί ότι 10.000 εκατ. τόνους (1,1 × 1010 μικρών τόνων) θειικού οξέος ή 6.000 εκατ. τόνους διοξειδίου του θείου είχαν απελευθερωθεί στην ατμόσφαιρα από το γεγονός. Με την επακόλουθη κατάρρευση σχηματίζεται μια καλντέρα που, μετά την πλήρωσή της με νερό, δημιούργησε τη λίμνη Τόμπα. Το νησί στο κέντρο της λίμνης σχηματίστηκε από ένα αναδυόμενο δόμο. Αν και το έτος δεν μπορεί να προσδιοριστεί επακριβώς, η εποχή μπορεί: μόνο οι καλοκαιρινοί μουσώνες θα μπορούσαν να είχαν αποθέσει ηφαιστειακή στάχτη στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, γεγονός που σημαίνει ότι η έκρηξη έλαβε χώρα κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού του βορείου ημισφαιρίου.

Η έκρηξη κράτησε ίσως δύο εβδομάδες, αλλά ο επακόλουθος «ηφαιστειακός χειμώνας» οδήγησε σε μείωση της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας κατά 3,0 με 3.5 °C για αρκετά χρόνια. Πυρήνες πάγου στη Γροιλανδία δείχνουν μια περίοδο με μειωμένα επίπεδα της οργανικής δέσμευσης του άνθρακα. Πολύ λίγα φυτά ή ζώα στη νοτιοανατολική Ασία θα είχαν επιβιώσει, και είναι πιθανό ότι η έκρηξη προκάλεσε το θάνατο μεγάλου αριθμού οργανισμών σε όλο το πλανήτη.